ลิขสิทธิ์เป็นทรัพย์สินทางปัญญาประเภทหนึ่ง ทรัพย์สินทางปัญญาคือสิ่งที่สร้างสรรค์จากความคิดของมนุษย์ เช่น สิ่งประดิษฐ์ งานวรรณกรรม งานศิลปกรรม สัญลักษณ์เครื่องหมาย ชื่อและงานที่ใช้ในทางการค้าฯลฯ การที่จะได้รับความคุ้มครองต้องเป็นไปตามเงื่อนไขที่กฎหมายกำหนดไว้และมีระยะเวลาอายุความคุ้มครองไว้ด้วยไม่ใช่จดทะเบียนแล้วจะคงอยู่ตลอดไป เมื่อครบกำหนดระยะเวลาที่กฎหมายกำหนดก็ตกเป็นสาธารณะเช่นสูตรยาเมื่อไม่มีสิทธิบัตรคุ้มครองแล้วใครก็สามารถผลิตได้กรณีเครื่องหมายการค้าถ้าจดทะเบียนแล้วไม่ใช้เลยสามปีสามารถขอให้เพิกถอนเครื่องหมายนั้นได้ ทรัพย์สินทางปัญญาใช้หลักดินแดนจดทะเบียนที่ไหนคุ้มครองเฉพาะประเทศนั้น เว้นแต่มีความตกลงคุ้มครองระหว่างประเทศอยู่ด้วย จะไม่นำหลักเรื่องทรัพย์สินในบรรพสี่ของประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาใช้เช่นการครอบครองปรปักษ์แต่อาจมีบ้างที่อนุโลมนำมาใช้เฉพาะเรื่องเช่นทรัพย์มรดก
อะไรคือการสร้างสรรค์และเป็นงานอันมีลิขสิทธิ์ การสร้างสรรค์นั้นต้องผ่านกระบวนการคิดและลงมือกระทำและต้องทำด้วยตนเองอันประกอบด้วยทักษะวิริยะของตนผู้สร้างสรรค์เป็นผู้ที่ก่อให้เกิดงานสร้างสรรค์ขึ้นผู้นั้นจึงเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์เว้นแต่ได้โอนสิทธิ์นั้นให้ผู้อื่นผู้รับโอนจึงเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ "ลิขสิทธิ์" สิทธิ์แต่ผู้เดียวที่จะทำการใดๆ เกี่ยวกับงานที่ผู้สร้างสรรค์ได้ทำขึ้น การกระทำโดยบังเอิญเช่น มือเผลอไปป้ายสีฟูกันทำโดยไม่ได้ตั้งใจจนเป็นผลิตผลออกมาเป็นภาพ ไม่ถือเป็นการสร้างสรรค์ตามหลักทฤษฏีแต่ถ้าตั้งใจทำแล้วแม้ผลงานออกมาไม่สวยไม่มีคุณค่าก็ถือเป็นการสร้างสรรค์แล้ว ดังนั้นการสร้างสรรค์ต้องทำด้วยตนเองด้วยทักษะวิริยะของตนไม่ใช่เกิดขึ้นโดยบังเอิญหรือจากการลอกเลียนแบบผู้อื่นมาโดยไม่ได้เกิดจากความคิดและสร้างสรรค์ของตนและไม่ใช่เพียงแค่คิดอยู่ในใจยังไม่ได้ลงมือทำเป็นผลผลิตออกมาเป็นชิ้นงาน
งานอันมีลิขสิทธิ์ได้แก่ งานสร้างสรรค์ประเภท วรรณกรรมเช่นหนังสือจุลสารงานนิพนธ์ทุกชนิดรวมถึงโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ชุดคำสั่งหรือโค๊ด, นาฏกรรมเช่นการเต้นการรำ, ศิลปกรรมเช่นประติมากรรม ภาพพิมพ์ สถาปัต ภาพถ่าย หรือศิลปประยุกต์ซึ่งนำไปใช้สอยได้เช่นกำลังโปรโมตกันตอนนี้กางเกงลายช้างหรือลายตัวโน่นนี่นั่นมานานุภาพซอฟต์พาวเวอร์ (Soft Power)ความสามารถในการดึงดูดอะไรประมานนั้น, ดนตรีกรรม โสตทัศนวัสดุ ภาพยนต์ สิ่งบันทึกเสียง งานแพร่ภาพแพร่เสียง หรืองานอื่นใดในแผนกวรรณคดี แผนกวิทยาศาสตร์ แผนกศิลปะ
งานที่กฎหมายลิขสิทธิ์ไม่คุ้มครองได้แก่ ข่าวประจำวัน ข้อเท็จจริงต่างๆเช่นงานอีเว้น การแข่งขันกีฬา,ตัวบทกฎหมาย,รัฐธรรมนูญ,ระเบียบ ข้อบังคับประกาศของรัฐ,รายงานของทางราชการ, คำแปลและการรวบรวมต่างๆ เช่น การรวมเล่มกฎระเบียบคำสั่งที่รัฐทำขึ้น ดังนั้นถ้าเอกชนทำขึ้นด้วยความวิริยะจึงเป็นงานอันมีลิขสิทธิ์ได้รวมถึงแนวคิด ทฤษฏีทางวิทยาศาสตร์หรือคณิตศาสตร์และขั้นตอนกรรมวิธีหรือวิธีใช้งานกฎหมายลิขสิทธิ์ก็ไม่คุ้มครอง แต่ถ้าหนังสือคณิตคิดเร็วไม่ใช่เป็นเพียงแนวความคิดแต่เป็นการแสดงออกทางความคิดจึงเป็นงานอันมีลิขสิทธิ์ประเภทงานวรรณกรรม ฎ.๗๓๐๖/๒๕๔๓, ข้อมูลเกี่ยวข้องกับการลงทุนในตลาดหลักทรัพย์โดยรวบรวมจากแหล่งข่าวต่างๆมีการสัมภาษณ์บุคคลที่เกี่ยวข้องกับข้อมูลมีการวิเคราะห์และคาดการณ์เพื่อประกอบการตัดสินใจของนักลงทุนเป็นงานอันมีลิขสิทธิ์ประเภทวรรณกรรมไม่ใช่ข่าวประจำวัน ฎ.๘๓๑๓/๒๕๖๑
การได้มาซึ่งลิขสิทธิ์ หลักคือผู้สร้างสรรค์เป็นผู้มีลิขสิทธิ์ในงานที่ตนสร้างขึ้นโดยอัตโนมัติคือไม่ต้องไปจดทะเบียนแต่อย่างได ได้ทั้งบุคคลธรรมดาและนิติบุคคลผู้มีสัญชาติไทยหรือสัญชาติประเทศที่เป็นภาคีแห่งอนุสัญญาว่าด้วยการคุ้มครองลิขสิทธิ์ซึ่งประเทศไทยเป็นภาคีอยู่ด้วยหรือผู้อยู่ในประเทศไทยเช่นชาวต่างชาติไม่มีสัญชาติไทยและไม่มีสัญชาติภาคีกฎหมายระหว่างประเทศแต่มาเที่ยวประเทศไทยและได้เขียนหนังสือช่วงระยะเวลาสร้างสรรค์ก็ได้ลิขสิทธิ์โดย"ถิ่นที่อยู่"
กรณีผู้สร้างสรรค์ได้สร้างสรรค์งานขึ้นในฐานะพนักงานหรือลูกจ้าง กรณีเป็นหน่วยงานเอกชนถ้ามิได้ทำเป็นหนังสือตกลงกันไว้เป็นอย่างอื่นลิขสิทธิ์ในงานนั้นเป็นของผู้สร้างสรรค์คือลูกจ้าง แต่ถ้าผู้สร้างสรรค์เป็นบุคลากรของรัฐได้สร้างสรรค์ตามคำสั่งหน้าที่ลิขสิทธิ์เป็นของหน่วยงานนั้นเว้นแต่ตกลงด้วยลายลักษ์อักษรเป็นอย่างอื่น อายุการคุ้มครองลิขสิทธิ์คือตลอดชีวิตผู้สร้างสรรค์บวกอีกห้าสิบปีหลังผู้สร้างสรรค์เสียชีวิตแล้ว การละเมิดลิขสิทธิ์คือการกระทำอย่างใดอย่างหนึ่งแก่งานอันมีลิขสิทธิ์โดยไม่ได้รับอนุญาตจากเจ้าของคือทำซ้ำดัดแปลงเผยแพร่ต่อสาธารณชน หรือรู้อยู่แล้วว่างานนั้นทำขึ้นโดยละเมิดลิขสิทธิ์ของผู้อื่นกระทำอย่างใดอย่างหนึ่งแก่งานนั้นเพื่อหากำไร อัตราโทษทางอาญาการกระทำที่เป็นการละเมิดโดยตรงโทษจำคุกหกเดือนถึงสี่ปี,โดยอ้อมจำคุกสามเดือนถึงสองปีอัตราโทษต่างกันหรือทั้งจำทั้งปรับ ส่วนละเมิดทางแพ่งตามความเสียหายที่แท้จริง
แสดงความคิดเห็น